Ne bis in idem-beginsel gaat niet op in geval van gijzeling

De fiscus heeft X gegijzeld in de hoop hem daarmee te kunnen pressen om informatie te verstrekken over inkomen dat X volgens de fiscus zou hebben genoten. Het feit dat hij voor deze zaak - langs civielrechtelijke weg - gegijzeld werd, betekent echter niet dat hij in deze zaak niet ook strafrechtelijk vervolgd kan worden volgens een recent arrest van de Hoge Raad.

De Belastingdienst ging ervan uit dat X die was veroordeeld voor deelname aan een criminele organisatie uit die activiteiten ook een aanzienlijk inkomen had genoten die hij niet had aangegeven. X werd daarom door de inspecteur een navorderingsaanslag inclusief boete opgelegd. X weigerde echter te betalen en X was ook niet bereid op te geven waarom hij de aanslag niet wilde betalen. De ontvanger nam daarop X in gijzeling. X bleef echter weigeren om de gevraagde informatie te geven, waarna het Openbaar Ministerie overging tot strafvervolging wegens het schenden door X van zijn informatieverplichting jegens de fiscus waardoor de fiscus te weinig belasting kon innen.

Kan dat wel was hier de vraag? Was hier geen sprake van een schending van het ne bis in idem-beginsel, te weten het verbod van dubbele vervolging dat inhoudt dat iemand niet tweemal vervolgd en bestraft kan worden voor het begaan van hetzelfde feit? Hof Amsterdam was van oordeel dat naast een civielrechtelijke vrijheidsbeneming voor de duur van een jaar strafrechtelijke vervolging ter zake van hetzelfde feit in dat geval niet mogelijk was, maar de Hoge Raad dacht daar anders over. Volgens de Hoge Raad kan er nadat een civiele procedure is gestart daarnaast ook strafrechtelijk vervolgd worden. Er doet zich dan volgens de Hoge raad geen wezenlijk samenloopprobleem voor. De Hoge Raad ging er daarbij wel vanuit dat bij het opleggen van de straf door de strafrechter rekening wordt gehouden met de tijd die X als gevolg van de gijzeling in hechtenis heeft doorgebracht.

Tot nadere informatie zijn mr. N.B.M. Vink en mr. S. Vink, advocaat-belastingkundigen, verbonden aan Vink & Partners, gaarne bereid.